Hạt Tophi là gì? Mổ hạt Tophi trên bệnh nhân bị bệnh Gout

Hạt Tophi là biến chứng hay gặp của bệnh nhân bị bệnh Gout. Vậy hạt Tophi là gì? Cùng tìm hiểu về cách mổ hạt Tophi và các vấn đề xung quanh.

1. Hạt Tophi ở bệnh nhân Gout là gì?

Bệnh Gout là một dạng viêm khớp đau đớn xảy khi có quá nhiều a xit uric tích tụ bên trong cơ thể do tình trạng tăng a xit uric máu.

Khoảng 66% axit uric trong cơ thể được tổng hợp tự nhiên, còn lại là sản phẩm của quá trình phân giải purin đến từ thực phẩm giàu đạm (protein). Thận đóng vai trò điều chỉnh nồng độ axit uric bằng cách lọc thải hợp chất này ra khỏi máu. Nếu thận không thể lọc hết hoặc cơ thể sản sinh quá nhiều hoạt chất trên, tình trạng tăng axit uric máu sẽ xảy ra. Khi đó, một lượng axit uric sẽ rời khỏi máu và bắt đầu lắng đọng ở dạng muối urat thành tinh thể sắc nhọn ở khớp và mô mềm xung quanh, đồng thời gây viêm tại đây. Trong nhiều năm, số lượng tinh thể ngày càng tăng sẽ hình thành nên các hạt Tophi.

Như vậy, có thể thấy hạt Tophi không xuất hiện ngay từ đầu. Thay vào đó, những nốt sần này sẽ phát triển vào giai đoạn cuối của bệnh gout (mạn tính). Thông thường, bệnh cần khoảng 10 năm (hoặc ít hơn) kể từ thời điểm khởi phát để tiến triển thành giai đoạn này.

Theo thống kê, hạt Tophi gây ảnh hưởng cho 12-35% người bị bệnh Gout.

2. Đặc điểm của hạt Tophi

Hạt Tophi thường được biểu hiện trông giống những khối u nhỏ, phồng phát triển trên các khớp ngay dưới da.

Mặc dù phát triển bên dưới lớp da nhưng các hạt tophi vẫn có thể dễ dàng sờ và trông thấy được. Hình dạng tròn hoặc ovan, số lượng có thể từ 1 đến rất nhiều hạt. Kích thước thay đổi, có thể rất khó phát hiện (0.5 – 1mm) hoặc rất to (3-10cm).

Bên trong chúng thường chứa dịch lỏng, sệt hoặc tinh thể rắn giống tổ chức bã đậu. Qua lớp da có thể thấy màu trắng nhạt của tinh thể urat trong hạt Tophi.

Hạt Tophi có lúc có thể ở tình trạng viêm cấp làm da nóng, đỏ. Theo thời gian, chúng to dần và vỡ chảy ra chất nhão và trắng như phấn, hoặc rỉ dịch vàng. Vết lở loét da do hạt Tophi vỡ sẽ rất lâu liền, gây nhiễm trùng mạn tính. Đây là gánh nặng cho các bệnh nhân.

Bản thân các hạt này không tự gây đau nhưng bệnh nhân vẫn sẽ có cảm giác khó chịu này bởi các lý do: Khớp bị sưng hoặc tổn thương; Da bị kéo căng do hạt Tophi hình thành và xuất hiện các phản ứng viêm.

Trong các trường hợp nghiêm trọng, hạt Tophi có thể ăn mòn xương, phá hủy sụn, gây đau đớn và suy nhược cơ thể

3. Hạt Tophi và cơn Gout cấp

Các hạt Tophi thỉnh thoảng sẽ dẫn đến những đợt đau trội lên dữ dội thường được gọi là cơn Gout cấp.

Các triệu chứng điển hình cơn Gout cấp như:

– Khu vực xung quanh hạt sưng đau và nóng, mềm;

– Khó cử động khớp bị ảnh hưởng trong nhiều ngày, kể cả khi cơn đau đã thuyên giảm;

– Cường độ đau khớp có thể trở nên nghiêm trọng, đặc biệt là trong vài giờ kể từ khi đợt cấp bắt đầu;

– Biên độ chuyển động của khớp bị ảnh hưởng giảm đi đáng kể.

4. Các vị trí phổ biến của hạt Tophi

Hạt tophi trong gout có thể hình thành ở mọi khớp, nhưng thường gặp nhất vẫn là ở:

• Bàn chân
• Đầu gối
• Cổ tay
• Ngón tay
• Gân gót chân (gân Achilles)
• Tai

Cụ thể hơn, axit uric thường tích tụ và hình thành nốt tophi ở các mô:

• Gân liên kết khớp và cơ
• Sụn quanh khớp
• Màng hoạt dịch
• Dây chằng hoặc mô mỡ
• Túi hoạt dịch (đóng vai trò “miếng đệm” giữa xương và các mô mềm khác)

Ngoài ra, đôi khi nốt tophi cũng có khả năng phát triển ở những mô liên kết ngoài khớp, chẳng hạn như:

• Củng mạc
• Tháp thận
• Van tim

5. Hạt Tophi có nguy hiểm không?

Nếu không được kiểm soát tốt, các hạt Tophi dưới da có nguy cơ phát triển càng lúc càng lớn. Chúng dẫn đến hàng loạt hệ lụy nguy hiểm như: Nhiễm trùng, lở loét khi hạt Tophi vỡ

Bác sĩ Nguyễn Văn Luân